دلایل مکیدن انگشت دست در کودکان

1/5 - (1 امتیاز)

مکیدن به عنوان یک رفتار غریزی که تغذیه از پستان مادر یا بطری را امکان پذیر می سازد، از جمله رفتارهای تسکین دهنده ای است که نقش مهمی در تامین آرامش نوزادان خواهد داشت. با وجود آن که مکیدن انگشت در نوزادان به عنوان یک رفتار طبیعی و غریزی، باعث کسب آرامش و آمادگی برای تغذیه می شود؛ ولی همین عادت در دوران خردسالی و کودکی تحت عنوان یک اختلال مورد بررسی قرار می گیرد.

به طور کلی 20 الی 60 درصد کودکان از 2 تا 6 سال انگشت شصت خود را می مکند؛ البته مکیدن انگشت دست در اغلب موارد پیش از رسیدن به سن مدرسه متوقف می شود. ولی در برخی موارد این کار ممکن است به یک عادت تبدیل شده و برای چندین سال ادامه پیدا کند که در آن صورت می تواند باعث بروز مشکلاتی گردد که موجبات نارضایتی و ناراحتی خانواده و کودک را فراهم می کند.

دلیل مکیدن انگشت دست در کودکان

کودک انسان از همان دوران نوزادی با مکیدن انگشت دست به نوعی نیاز خود برای غذا را ابراز می کند. این ابراز وجود کم کم شکل و شمایل دیگری به خود می گیرد و برای کودکان نوپا، مکیدن انگشت دست از نیاز به امنیت ناشی می شود. یعنی علت اصلی مکیدن انگشت دست در این کودکان برای کاهش استرس، ترس، بی قراری یا اضطراب می باشد. البته بعضی از کودکان نیز به صورت ناخوداگاه این واکنش را در زمان خواب آلودگی و گرسنگی از خود بروز می دهند.

از نظر علمی، عمل مکیدن انگشت دست در نوزاد چهار ماهه امری طبیعی بوده که بر اساس مطالعات انجمن دندانپزشکی امریکا احتمالا در سن 2 تا 4 سالگی به کلی برطرف می شود. اگر مکیدن انگشت دست به صورت ناخودآگاه بوده و کودک این کار را غیر فعالانه انجام می دهد، این عمل اصلا نگران کننده نخواهد بود؛ ولی اگر این کار ادامه دار شده و باعث بروز عوارضی در کودک گردد، لازم است؛ به عنوان یک اختلال باید مورد بررسی جدی قرار گیرد.

علت انگشت خوردن نوزاد چهار ماهه

با توجه به این که انگشت خوردن نوزاد چهار ماهه رفتاری عادی است و معمولا پس از مدتی خود بخود متوقف می شود، پس توصیه می شود به عنوان پدر یا مادر این رفتار دلبندتان را به عنوان پاسخی به محرک ها و وقایع محیطی بپذیرید. زیرا این رفتار کاملا عادی بوده و معمولا در 2 یا چهار سالگی به کلی برطرف می شود. 

البته این موضوع به عنوان یکی از دغدغه های مشترک اکثر والدین، مهم و قابل تامل می باشد، زیرا امکان تبدیل این رفتار به یک عادت ناپسند، بسیار زیاد بوده که در آن صورت می تواند آسیب های جدی به رشد دندان ها، فک و لثه وارد کند.

علت انگشت خوردن نوزاد چهار ماهه

به طور کلی علت انگشت خوردن نوزاد چهار ماهه را می توان در موارد زیر دسته بندی کرد:

نشانه گرسنگی

یکی از مهم ترین علت انگشت خوردن نوزاد چهار ماهه، ابراز آمادگی برای غذا خوردن است. معمولا کودکان در این سن با مکیدن انگشت خود نیاز به غذا را نشان می دهند که می تواند به عنوان یک نشانه از سوی والدین جدی گرفته شود.

ابزار شناسایی اندام ها

معمولا نوزادان از دهان خود به عنوان ابزاری برای شناسایی اندام هایی نظیر دست و پا استفاده می کنند، بنابراین یکی دیگر از علت انگشت خوردن نوزاد چهار ماهه را می توان به این خاطر دانست.

کسب آرامش

با توجه به این که مکیدن انگشت می تواند برای نوزاد به نوعی تداعی کننده مکیدن پستان مادر باشد، برخی نوزادان با این کار احساس آرامش می کنند و در مواقع بی قراری با مکیدن انگشت، خود را آرام می کنند. به همین خاطر این رفتار تسکین دهنده می تواند به عنوان یک علت انگشت خوردن نوزاد چهار ماهه در نظر گرفته شود.

نشانه خواب آلودگی

برخی از کودکان به صورت غریزی قبل از خواب، تمایل دارند تا انگشت خود را بمکند. به همین خاطر یکی از شایع ترین علت انگشت خوردن نوزاد چهار ماهه، خواب آلودگی کودک می باشد که با این کار خواب راحتی برای خود رقم می زنند. 

نیاز به مکیدن 

برخی از کارشناسان و متخصصان معتقدند که مکیدن انگشت توسط نوزاد بخشی از فرایند رشد است و نوزاد با این کار نیاز به مکیدن را در خود ارضا می کند. شاید به همین خاطر است که برخی از نوزادان بعد از سیر شدن، هنوز به مکیدن انگشت خود ادامه می دهند. 

البته بهتر است والدین با زیر نظر گرفتن نوزاد و شناخت عادت های کودک، کم کم علت واقعی مکیدن انگشت توسط نوزاد را شناسایی کنند تا بتوانند با برآورده کردن نیاز نوزاد، حس امنیت و آرامش بیشتری را برای او ایجاد کنند. 

به طور کلی انگشت خوردن یک نوزاد چهار ماهه اگر با شدت و برای طولانی مدت انجام نشود، به هیچ وجه جای نگرانی ندارد. ولی اگر این کار ادامه دار گردد؛ می تواند به شکل قابل توجهی تغییرات اساسی بر روی شکل دندان ها، فک و سقف دهان ایجاد کند که قطعا در آینده باعث بروز مشکلات اساسی می شود. 

بررسی ها نشان می دهد؛ عوارض مکیدن انگشت توسط نوزاد بعد از 5 سالگی بروز خواهد کرد، بنابراین بهتر است؛ در صورتی که عمل مکیدن با فشار و به صورت مکرر تکرار می شود، حتما با یک پزشک یا دندان پزشک متخصص کودکان مشورت کنید و در صورت نیاز از روش های درمانی مناسب استفاده کنید.

دلیل مکیدن انگشت دست در بزرگسالان

از نظر محققان اصلی ترین دلیل مکیدن انگشت در بزرگسالان به خاطر ترس، اضطراب، استرس ناشی از مشکلات و آسیب های به جا مانده از دوران کودکی است.

عوارض مکیدن انگشت دست در کودکان

میزان عوارض مکیدن انگشت دست در کودکان می تواند بسته به شدت آن و تعداد تکرار آن در شبانه روز متفاوت باشد، ولی شایع ترین عوارض مکیدن انگشت دست موارد ذیل می باشد:

  • تغییر شکل استخوان فک صورت
  • نازک شدن دندان
  • ایجاد عفونت در اطراف ناخن ها و بیماری های عفونی
  • کج درآمدن دندان ها
  • اختلالات گفتاری مثل لکنت زبان و مشکلات تلفظی
  • تاثیر روی رشد سقف دهان
  • پینه بستن انگشت
  • نادرست قرار گرفتن زبان
  • افتادگی لوزه و در نتیجه خرخر کردن
  • بیرون زدن فک بالا و کشیده شدن دندان های ردیف بالا به سمت بیرون
  • کج شدن دندان های ردیف پایین به سمت داخل ( اوربایت دندان )

دلایل مکیدن انگشت دست در کودکان

روش های ترک عادت مکیدن انگشت دست

در صورتی که عادت مکیدن انگشت در کودک به خودی خود قبل از ورد به مدرسه متوقف نشد، بهتر است که والدین ابتدا تلاش کنند تا ریشه اصلی این عادت را مشخص نموده و سپس برای برطرف کردن آن تلاش نمایند. 

گام اول: یافتن دلیل مکیدن انگشت دست با گفت و گوی صمیمانه

رفتار دوستانه و توام با صمیمیت با کودک، کمک می کند تا کودک احساس صمیمیت و آرامش کرده و در یک فضای دوستانه دلیل اصلی مکیدن انگشت دست را بیان کند و یا احساس خود را در هنگام مکیدن انگشت دست بگوید.

از نظر پزشکان در چنین شرایطی بهتر است؛ والدین به جای تمرکز بر روی رفتار یا دلایل آن بر روی آرام کردن کودک تمرکز کنند و با برقراری ارتباط کلامی موثر، ارتباط چشمی و در آغوش کشیدن کودک به او احساس آرامش و امنیت بدهند. 

گام دوم: توجه به رفتارهای کودک

توجه به این که کودک این رفتار را در چه زمانی و چه مکانی انجام می دهد؛ بسیار مهم است. توجه به این نکات کمک می کند؛ تا درک درست از احساسات و احتیاجات کودک پیدا کرده و با رفع آنها مشکل کودک برطرف گردد.

در بسیاری موارد بی تفاوتی به عمل مکیدن انگشت دست در سنین پایین کاملا جواب می دهد، زیرا این کار ناخودآگاه بوده و بعد از گذشت مدتی خود بخود برطرف می گردد. فشار به کودک در چنین زمانهایی نتیجه عکس داشته و باعث می شود عمل مکیدن انگشت دست حالت اگاهانه و بیمار گونه پیدا کند.

گام سوم: توجه به روش مکیدن انگشت دست

 از نظر پزشکان توجه به روش مکیدن انگشت دست و شدت مکیدن بسیار مهم است. زیرا اگر این کار در حد قرار دادن انگشت در دهان باشد، عوارض جدی نخواهد داشت و به مرور برطرف می گردد.

بعد از مرحله شناخت، لازم است با آگاهی کامل از روش های زیر برای تاثیر بخشی بیشتر استفاده نمایند:

  • استفاده از مشوق ها

یکی از مهم ترین و موثرترین روش های ترک مکیدن انگشت دست، توجه به الگوی رفتاری کودک در زمان مکیدن انگشت می باشد که به شما کمک می کند تا با ایجاد یک نمودار پیشرفت، استفاده از برچسب، ستاره یا هر روش امتیاز دهی دیگری کودک را برای کنار گذاشتن عادات ناپسند خود همراهی کنید. در این روش بهتر است؛ از همراهی کودک استفاده کنید و از او بخواهید گزینه های تشویق را انتخاب کند تا اثر بخشی بهتر داشته باشد.

از معجزه جایزه هم غافل نباشید و با بالارفتن امتیازها به کودک جایزه دهید.

  • آموزش غیر مستقیم

آشنایی کودک به صورت غیر مستقیم با عوارض عادت ناپسند مکیدن انگشت دست، می تواند به روند تصمیم گیری کودک برای متوقف ساختن این عادت سرعت ببخشد. استفاده از بازی های مختلف، فیلم ها و کارتون های جذاب، کتاب های مخصوص کودکان و … بسیار مفید خواهد بود. 

  • وضع قوانین و مقررات

وضع قانون برای اصلاح رفتار مکیدن انگشت در کودک، بسیار چالش برانگیز است. زیرا از یک طرف باید قانون به گونه ای باشد که در جهت رفع اصلاح رفتار کودک باشد و از طرف دیگر باید قاطعانه باشد؛ تا تاثیر گذار باشد. بنابراین در این مرحله حتما به سن کودک توجه داشته باشید وحداقل تا زمانی که کودک به سن آموزش نرسیده و درک کافی از محیط و کاری که انجام می دهد؛ ندارد، قانون مشخصی  وضع نکنید.

  • مراجعه به پزشک متخصص

در صورتی که واقعا رفتار مکیدن انگشت دست در کودک به یک اختلال رفتاری تبدیل شده که با هیچ کدام از روش های پیشنهادی قابل اصلاح نبود؛ پیشنهاد می شود، حتما به یک پزشک متخصص مراجعه نمایید. 

در حال حاضر معمولا پزشکان از لاک ناخن یا محافظ انگشت برای جلوگیری از این کار استفاده می کنند. گاردها و ابزارهای محافظی که برای جلوگیری از مکیدن انگشت دست در بازار وجود دارند؛ معمولا از جنس پلاستیک بوده و به شکل دستکش می باشند. 

با توجه به اینکه مکیدن انگشت شست جدی ترین عارضه در کودکان می باشد؛ محافظ انگشت شست  ( T-Guard ) به عنوان یک ابزار برای جلوگیری از مکیدن انگشت شست طراحی شده که معمولا با نقش های کارتونی تزئین شده است. این محافظ که دارای بندی در قسمت مچ می باشد؛ توسط والدین باز و بسته می شود و لازم است به طور منظم و با دقت کافی شست و شو شود.  

  • مراجعه به دندانپزشک متخصص کودکان 

به طور کلی شایع ترین و مهم ترین عوارض مکیدن انگشت دست در کودکان، بر روی فک، دندان و شیوه های گفتاری بروز می کند که اگر به موقع درمان نشود، می تواند تاثیرات ناخوشایندی به همراه داشته باشد. مکیدن طولانی مدت انگشت دست ممکن است باعث تغییر شکل، کج شدن و جابجایی دندان های جلو شود. این امر که می تواند از بسته شدن کامل دهان جلوگیری کرده و ظاهر ناخوشایندی برای کودک بسازد؛ در فرایند غذا خوردن و جویدن کودک نیز مشکل ایجاد می کند. تغییر شکل فک به عنوان شایع ترین و مهم ترین عارضه مکیدن انگشت دست، علاوه بر ایجاد مشکلاتی در زمینه غذا خوردن، می تواند در الگوی گفتاری کودک نیز تاثیر داشته باشد.

به همین خاطر لازم است؛ حتما با یک دندان پزشک متخصص کودکان مشورت کنید. در حال حاضر ابزارهای ارتودنسی مخصوصی وجود دارد که در داخل دهان نصب شده و از مکیدن انگشت دست جلوگیری می کنند. این ابزارهای فلزی که بر روی سقف دهان و پشت دندان های جلو در ردیف بالا قرار می گیرند؛ برای جلوگیری از مکیدن انگشت دست طراحی شده و تاثیر بسیار زیادی در ترک این عادت دارند.

در هر صورت توصیه می شود؛ برای انتخاب بهترین گزینه، با پزشک اطفال یا دندانپزشک مخصوص کودکان مشورت کنید. زیرا پزشکان از طریق صحبت و معاینه کودک می توانند بهترین راهکار را به شما پیشنهاد دهند.

بدون نظر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *