معلولیت یک اصطلاح است که برای افرادی به کار می رود که به دلیل اختلالات مختلف از انجام بعضی امور ناتوان هستند. این اصطلاح که بسته به زمینه فرهنگی افراد، تجربیات شخصی و هنجارهای جامعه ای که افراد در آن زندگی می کنند؛ می تواند متفاوت باشد، هم ناتوانی جسمی و هم ناتوانی ذهنی را شامل می شود.
با توجه به این که بیماری های دهان و دندان در کودکان و نوجوانان معلول شایع تر از کودکان هم سن و سالشان می باشد، لزوم رعایت روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول بسیار بیشتر و مهمتر می باشد. نیاز های بهداشتی خصوصا روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول بسیار پیچیده و حساس می باشد.
هر فردی در هر شرایطی مستحق داشتن یک دهان سالم و تمیز می باشد، دهان سالم به خوردن، صحبت کردن و خندیدن خوب کمک می کند. به همین خاطر روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول که توانایی مراقبت روزانه و کامل ندارند؛ بسیار بیشتر است و به همین دلیل دندانپزشکی کودکان استثنایی نیز در مراکز معتبر انجام میشود.
روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول:
به طور کلی مسواک زدن کودکان از 18 ماهگی شروع می شود که بهتر است با یک مسواک نرم بر روی دندان، لثه و زبان کشیده شود. البته پیشنهاد می شود؛ حتی پیش از دندان درآوردن کودک با یک دستمال مرطوب و انگشت دست لثه ها و زبان کودک را تمیز کنید تا این کار به صورت روتین جزو روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول پذیرفته شود.
به طور کلی روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول به شرح ذیل می باشد:
- به طور مرتب دهان فرد را مورد بررسی قرار داده و هر گونه زخم، برآمدگی یا حالت غیر عادی را به دندان پزشک گزارش دهید.
- هر روز دندان فرد معلول را مسواک بزنید.
- هر روز دندان فرد معلول را نخ دندان بکشید.
- به طور مرتب فرد را نزد دندانپزشک متخصص کودکان ببرید.
جایگاه مسواک زدن در روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول:
روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول قطعا کار وقت گیر و پر زحمتی خواهد بود، به همین خاطر بهتر است؛ اگر کودک شما مهارت دستی لازم برای مسواک زدن را دارد، پس از چند بار مسواک زدن با حوصله سعی کنید؛ این کار را با دست خود کودک انجام دهید. اگر کودک توانایی حمام کردن به تنهایی را دارد؛ مسواک زدن را به عنوان قسمتی از حمام کردن به او آموزش دهید.
نحوه مسواک زدن در روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول به شرح ذیل می باشد:
- مسواک نرم مناسب اندازه دهان کودک تهیه کنید.
- زمان و مکان مسواک زدن باید مورد پذیرش فرد باشد. لازم نیست؛ همیشه در ساعت مشخصی در سرویس بهداشتنی مسواک بزنید.
- با صدای آرام و مطمئن در مورد کاری که انجام میدهید؛ به فرد توضیح دهید. اگر فرد قادر به برقراری ارتباط نیست با رسم شکل به او نشان دهید که قرار است چه کاری انجام دهید.
- از خمیر دندان فلوراید دار استفاده کنید و اگر کودک قادر به تف کردن نیست؛ با یک دستمال یا گازی که آغشته به دهانشویه می باشد؛ داخل دهان را تمیز کنید.
- اگر فرد قادر به باز کردن دهان نیست؛ از یک دهان باز کن یا یک مسواک دیگر برای باز کردن دهان استفاده کنید.
- لازم به ذکر است که تمامی این کارها با مشورت دندانپزشکی کودکان خاص انجام گردد.
مراقبت های خاص:
روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول یک چالش بزرگ برای افرادی که در کنارشان می باشد، محسوب می گردد که نیاز به برنامه ریزی دقیق، صبوری و صرف وقت خواهد داشت.
- مسواک زدن به عنوان اولین و مهم ترین بخش مراقبت دهان و دندان در کودکان معلول، در شرایطی که کودک توانایی کنترل گردن و تنه را ندارند؛ بسیار سخت است. در چنین شرایطی بهتر است؛ ابتدا کودک را در موقعیتی قرار دهید که بتوانید وضعیت او را کنترل کنید مثلا او را بر روی ویلچر یا کرنرست قرار دهید.
- اگر کودک مبتلا به CP دارید؛ باید بدانید که این کودکان بیشتر در معرض پوسیدگی دندان قرار دارند. زیرا این کودکان توانایی تمیز کردن دندان با زبان را ندارند و معمولا غذا در دهان باقی می ماند. مراقبت دهان برای کودکان معلول مبتلا به CP بسیار سخت است. برای این کار می توانید از یک مسواک نرم استفاده کنید و آن را به صورت افقی و عمودی بر روی دندان بکشید. اگر این کار برای کودک قابل تحمل نبود؛ می توانید از یک لیف یا پارچه نرم و کمی خمیر دندان یا یک محلول ضد عفونی کننده دهان استفاده کنید.
توصیه ها:
- برای اطمینان از مراقبت دهان و دندان در کودکان معلول به طور مرتب آنها را تحت نظر دندان پزشک با تجربه و آشنا به مسائل معلولین قرار دهید.
- فلوراید تراپی کودکان برای این کودکان بسیار مفید می باشد.
- ماساژ ملایم عضلات دهان و صورت برای شل کردن عضلات پیشنهاد می شود.
- مصرف مواد غذایی دارای قند را محدود سازید.
روش های پیشگیری از بیماری های دهان و دندان در کودکان معلول:
جلوگیری از بیماری های دهان و دندان برای کودکان معلول اهمیت ویژه ای دارد. به همین خاطر لازم است؛ با مشورت با دندانپزشک متخصص کودک که از سابقه بیماری کودک اگاهی کامل داشته، بهترین روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول را انتخاب کنید.
مراجعات منظم دندان پزشک متخصص و با تجربه
صرفنظر از تحمل درمان های دندان پزشکی شاید این کودکان به دلیل معلولیت قادر به نشستن بر روی صندلی دندان پزشکی نباشد. بنابراین مراجعه به یک دندان پزشک متخصص که نسبت به بیماری کودک شناخت کامل داشته و توانایی برقراری یک ارتباط موثر را داشته باشد؛ مفید و کاربردی می باشد. زیرا دندان پزشک متخصص با شناخت درست می تواند؛ روش های مختلف درمانی را پیشنهاد دهد.
رژیم غذایی
به طور کلی کودکان معلول روند رشد طبیعی نخواهند داشت و این عدم رشد می تواند باعث بروز اختلالاتی در این کودکان گردد که آسیب های جدی به بهداشت دهان و دندان وارد می سازد. برای پیشگیری از این آسیب ها در بعضی معلولیت ها می توان با مشورت با دندانپزشک از شیوه های پیشگیرانه استفاده نمود.
فلوراید تراپی
استفاده مناسب از فلوراید می تواند نقش مهمی در بهداشت دهان و دندان در کودکان معلول ایفا کند. استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید، پاکسازی تخصصی و اعمال موضعی فلوراید که در فواصل زمانی مشخص انجام شود، از روش های مراقبت دهان برای کودکان معلول می باشد.
کمک به بهداشت دهان و دندان در کودکان معلول
دندان کودکان معلول باید از زمان رویش تمیز شوند. این کار می تواند با یک قطعه گاز استریل که دور انگشت پیچیده شده و از یک لایه نازک خمیر دندان تشکیل می شود؛ انجام شود.
استفاده از دهان شویه های مخصوص برای کودکان مبتلا به دیسفاژی که اختلال بلع دارند؛ توصیه می شود.
استفاده از کلرهگزیدین
محلول های فاقد الکل با کلرهگزیدین 2% که با یک درصد آب رقیق شده باشد، در کودکانی با زخم های دهانی زیاد، کمک کننده می باشد.
بدون نظر